احساس درد در ناحیه مقعد یک شکایت رایج است که می‌تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. درد مقعدی می‌تواند ناحیه داخل و اطراف مقعد (رکتوم) را تحت تاثیر قرار دهد و معمولا با علائم دیگری مثل خونریزی مقعدی همراه است و می‌تواند ناراحت کننده باشد.
چرا دچار درد در مقعد می‌شویم؟
علل شایعی که باعث احساس درد در مقعد میشود، به شرح زیر است:
آبسه مقعدی
تورم دردناک حاوی مایع عفونی (چرک) همراه با تورم و قرمزی که در اثر عفونت در داخل یا اطراف مقعد ایجاد میشود. درمان‌های آبسه عبارتند از:
- مصرف آنتی بیوتیک
- تخلیه آبسه توسط پزشک
فیستول مقعد
این عارضه معمولا در نتیجه عفونت درمان نشده آبسه مقعدی ایجاد میشود. فیستول مقعدی یک تونل عفونی است که بین مقعد و راست روده شما ایجاد می شود و باعث ضربان، درد مداوم، تورم و خارش پوست اطراف مقعد، خونریزی از مقعد و درجه حرارت بالا (تب) می شود.
درمان تقریباً همیشه شامل جراحی و لیزر فیستول مقعدی است. استفاده از روش‌های خانگی و دارویی برای درمان فیستول مقعدی فقط به کاهش موقت علائم کمک میکند و روش مطمئنی نیست
شقاق مقعد
شقاق یا فیشر مقعد شکاف بیضی شکل کوچکی در دهانه مقعد است که باعث درد و خونریزی هنگام اجابت مزاج میشود. این بیماری برای اکثر مردم تقریبا یک چیز عادی است ولی غالبا با بواسیر که آن هم با درد و خونریزی همراه است اشتباه گرفته میشود.
با توجه به اینکه عمق زخم شقاق چقدر است، این بیماری می‌تواند حاد یا مزمن باشد. بهترین درمان برای شقاق حاد، نرم کردن مدفوع به کمک رژیم غذایی فیبردار، کرم‌های موضعی و وان آب گرم (حمام سیتز) برای 10 الی 20 دقیقه چند بار در روز (مخصوصا پس از اجابت) است. وان آب تسکین دهنده و آرام بخش عضلات مقعد است تا بهبودی کامل بدست آید.
درمان خانگی شقاق در مراحل اولیه موثر است و در مراحل پیشرفته تر تنها می‌تواند به افزایش سرعت روند درمان کمک کند. باید در نظر داشته باشید که درمان شقاق با لیزر یا عمل جراحی فیشر در مواقعی که بیماری مزمن شده تنها راه است.
یبوست مزمن
یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی، یبوست و خشکی مدفوع است که باعث ایجاد مشکلاتی در دفع میشود. این عارضه معمولا به علت کم آبی بدن و مصرف فیبر کم بروز پیدا میکند. اگر یبوست بیشتر از یک هفته ادامه پیدا کند، مزمن است و علاوه بر ایجاد درد هنگام دفع، منجر به بروز مشکلاتی مثل بواسیر یا هموروئید هم خواهد شد.
تغییر رژیم غذایی، سالم نگه داشتن سیستم گوارشی و افزایش سطح فعالیت بدنی ساده ترین و سریع‌ترین راه برای پیشگیری و درمان یبوست مزمن است.
گاهی اوقات، سایر علل درد مقعدی عبارتند از:
عفونت های قارچی و مقاربتی (STIs): این شامل زگیل های آنوژنیتال است که ممکن است به صورت برجستگی در اطراف مقعد خود مشاهده یا احساس کنید و تبخال که باعث درد مقعدی همراه با تاول یا راش تاولی میشود.
برخی از سرطان‌های نادر مانند سرطان مقعد یا راست روده: درد مقعد معمولا ثابت است و زمانی که مدفوع میکنید بدتر میشود. سایر علائم شامل خون مخلوط با مدفوع یا روی لباس زیر است.
افتادگی رکتوم نیز می‌تواند باعث درد مقعدی شود. این زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌هایی که پشتی شما را پشتیبانی میکنند ضعیف میشوند و به بخشی از راست روده اجازه می‌دهند تا از مقعد شما بیرون بزند. علائم شامل مشکل در نگه داشتن مدفوع و احساس توده در ناحیه مقعد است.
مراجعه به پزشک برای تشخیص علت درد مقعدی
بسیاری از علل درد مقعدی را می‌توان با خودمراقبتی‌های ساده در خانه برطرف کرد. با این حال، اگر بطور مداوم درد مقعدی دارید، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید:
پزشک عمومی شما در مورد علائم، هرگونه درد پس از اجابت مزاج و سلامت عمومی شما سوال خواهد کرد. برای کمک به تشخیص، پزشک عمومی شما ممکن است مقعد شما را معاینه کند و معاینه رکتوم را انجام دهد.
آنها از شما می‌خواهند که به پهلو دراز بکشید و زانوهایتان را به سمت سینه جمع کنید. پزشک عمومی شما به دنبال توده‌ها، برجستگی‌ها، شکاف‌ها و بثورات پوستی در اطراف مقعد شما خواهد بود. سپس با استفاده از یک انگشت و با دستکش، آنها داخل مقعد و رکتوم را برای بررسی خونریزی، توده‌ها و نواحی حساس بررسی میکنند.
آنها ممکن است نیاز به بررسی بیشتر رکتوم شما با استفاده از پروکتوسکوپ داشته باشند. یک لوله فلزی کوتاه، مستقیم و توخالی با یک نور در انتهای آن.
پزشک عمومی شما ممکن است شما را برای بررسی‌های بیشتر یا به مشاوری مانند متخصص گوارش یا جراح کولورکتال ارجاع دهد.
بهترین درمان‌های درد مقعد
برای تسکین و درمان درد مقعد می‌توانید از گزینه‌های زیر کمک بگیرید:
- داشتن یک رژیم غذایی پر از فیبر، ورزش منظم و نوشیدن آب زیاد حمام آب گرم، به خصوص اگر بعد از اجابت مزاج درد مقعدی دارید مصرف داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا پاراستامول و اگر بواسیر دارید، هموروئید کرم یا برای شقاق مقعدی
- استفاده از داروهای موضعی مثل کرم هیدروکورتیزون
- آنتی بیوتیک یا تخلیه جراحی برای آبسه مقعد ملین‌ها، کرم یا داروی مخصوص برای شقاق مقعد جراحی جزئی برای برداشتن بواسیر دردناک و جراحی فیستول مقعدی
- اگر پروکتالژیا فوگاکس دارید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. در حال حاضر، هیچ درمان اثبات شده‌ای وجود ندارد، اما پزشک ممکن است توصیه کند:
- کرمی که رگ‌های خونی اطراف مقعد شما را شل میکند، به‌عنوان مثال کرم دیلتیازم یا گلیسریل تری نیترات تزریق به عصب در ناحیه مقعد برای کاهش حساسیت عصب. بنابراین ممکن است عضلات اطراف مقعد شما را شل کند.
جراحی هموروئیدکتومی به چند روش انجام میشود؟
مشکلات و بیماری های کلیه
کاربرد آندوسکوپی چیست و چه خطراتی دارد؟